Powiat Toruński

Szlak regionalny w kolorze niebieskim

11,0 km Siemoń - osada wzmiankowana w latach 1400-38 stanowiąca własność Zakonu w komturii starogrodzkiej. Król Kazimierz Jagiellończyk nadaje w 1454 r. wieś burmistrzowi toruńskiemu Rutgerowi von Birken, który przekazał ją chłopom za roczny czynsz. Później w 1485 r. wdowa po burmistrzu Barbara Rudger przekazuje wieś na rzecz parafii Św. Jana w Toruniu. Do 1773 r. wieś stanowiła własność kościelną.

14,7 km Słomowo - osada wymieniona w 1414 r. w krzyżackiej "Księ­dze Strat" z powodu poniesionych szkód. W latach 1423-24 własność rycerska w prokuratorii bierzgłowskiej. W 1428 r. właścicielem dóbr rycerskich jest Titcze Czadeln. W 1440 r. wymieniany jest Jan ze Słomowa sygnujący akt założycielski Związku Pruskiego. W 1517 r. własność szlachecka Krzysztofa Słomowskiego, a w 1570 r. Jana Szymborskiego i Jakuba Jarzębińskiego.

17,0 km Bierzgłowo - osada wzmiankowana w 1263 r. należąca do komturii bierzgłowskiej. W 1428 r. wieś czynszowa w komturii toruńskiej. Król Zygmunt I przekazuje wieś w 1520 r. Radzie Miasta Torunia. W XVII w. w czasie wojen szwedzkich wieś zostaje poważnie zniszczona i wyludniona.

Warto zobaczyć: Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP zbudowany na przełomie XIII/XIV w. gotycki. Świątynia została wzniesiona z kamienia polnego z użyciem cegły w elementach wykończeniowych (obramienia okien i partie szczytowe). Wewnątrz XVII-wieczne rzeźby XVIII-wieczne feretrony oraz mosiężne świeczniki z XVIII w. Drewniany wiatrak - koźlak z końca XIX w.

20,0 km Zamek Bierzgłowski - wieś. W XIII wieku istniał tu gród krzyżacki. Według Steinbrechta został on zbu­dowany w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina, zdobytego przez Krzyżaków w 1232 roku. Najpierw był folwarkiem,m a potem przez wiele lat siedzibą komturstwa bierzgłowskiego. W latach 1263-70 wzniesiono tu zamek, w miejscu dawniejszych umocnień drewnianych. W II połowie XIII wieku wokół zamku toczyły się liczne walki związane z powstaniem Prusów. Po bitwie pod Grunwaldem zamek na krótko zajęły wojska polskie, aby na mocy l Pokoju Toruńskiego oddać go w ręce Krzyżaków. Późniejsze dzieje zamku związane są z jego właścicielami. I tak: od 1466 roku od 1520 roku zamek znajdował się w rękach króla polskiego, potem do potowy XVIII wieku należał do miasta Torunia, aby w XIX wieku znaleźć się w rękach prywat­nych. W XVIII i XIX w. zamek był wielokrotnie plądrowany przez wojska szwedzkie. saskie, rosyjskie oraz polskie. W 1929 roku zamek został wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego. który ostatecznie w 1933 roku kupił go na potrzeby diecezji. Trzy lata później dokonano uroczystego otwarcia w zamku Domu Rekolekcyjnego, Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej.

Warto zobaczyć: doskonale zachowaną warownię krzyżacką. Zamek składał się z przedzamcza oraz zamku głównego wzniesionego na planie czworoboku z dwoma prostopadłymi do siebie skrzydłami: południowym i zachodnim. Skrzydło zachodnie mieściło refektarz i kapitularz, a południowe dom mieszkalny komtura i rycerzy zakonnych. Stronę północną i wschodnią zamykał mur obwodowy, który w 2/3 zbudowany był z głazów narzutowych a w wyższych par­tiach z cegły. Od południa do zamku prowadziła brama wjazdowa z przedzamcza z portalem z około 1305 roku. Przedzamcze od zamku oddzielała mokra fosa. Wieża bramna prowadząca na przedzamcze w dolnych partiach posiada układ gotycki z XIV wieku. Górna jej część pochodzi z XIX wieku. Główne elementy zamku są zachowane w niezmienionej formie. Obok zamku rozciąga się park krajobrazowy z ciekawymi gatunkami drzew (m.in, 150 - letni żywotnik, cisy, daglezje) pochodzący z początku XIX wieku. W parku zrujnowany grobowiec Hosbachów, dawnych właścicieli zamku. Przy wiejskiej drodze mijamy dąb szypułkowy - pomnik przyrody o obw. 386 cm i wieku 250 lat.

Autor: Henryk Miłoszewski

Więcej informacji na stronie Oddziału Miejskiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego im. M. Sydowa w Toruniu

oraz w Przewodniku H. Miłoszewskiego "Powiat Toruński"